ALGUNHA TRADUCIÓN

Moito hai que agradecer ás editoriais que, ademais de publicar os libros de calidade que se escriben en galego, promova as traducións de libros escritos noutras linguas. Faino Galaxia con moito empeño, e na súa colección Costa Oeste contamos cun bo lote de obras verquidas á nosa lingua. Eles posibilitan que podamos ler o mundo desde nós.

Pois ben, hoxe traemos aquí Tardes con Margueritte de Marie - Sabine Roger, en tradución de María González González. Trátase dun libro que xa conta con película, na que -ademais- interveñan grandes actores e actrices. Será un pracer lelo e vela para aqueles que aínda non o fixestes.

Agora, queremos recoller un anaco que ven moi a conto.

"(...) Pero o caso é que ela estaba seria. Explicoume que a ler se empeza escoitando. Eu pensaría máis ben que se empeza lendo. Pero díxome: "Non, non, Germain, non pense iso!, para conseguir que lles guste a lectura aos pequenos, cómpre lerlles en voz alta". E engadiu que se iso se fai ben, máis adiante, vólvense dependentes, porque é coma uha droga. Despois, segundo van medrando, precisan libros. Resultoume estraño, pero, pensándoo ben, pareceume que non era ningunha parvada. Se me lesen contos sendo un cativo, pode que metese máis a miúdo o nariz nos libros, no canto de facer parvalladas, simplemente por aburrimento."

LIBROS DE ARTE

Un cadro de Picasso, con texto de Claire D´Harcourt (autor de obras como "Los teatros del mundo" ou "Mirar con lupa"), concepto gráfico de Loïc Le Gall e tradución do francés de Pedro A. Almeida, publicado por factoría K.

Guernica é o nome dunha cidade. Pero Guernica xa é algo máis, vai ligada a unha árbore, a un bombardeo e especialmente a un cadro. Deste cadro, trata tamén este libro.

Un libro de museo, para ler e ver, para mirar de maneira demorada e comprender un cadro. Moi ben escollida a obra, con toda a súa complexidade para mostrar e facerse entender. Con todas as axudas necesarias para clarificar o cadro ao completo e cada unha das súas partes.

Di Picasso: "No, la pintura no está hecha para decorar habitaciones; es un instrumento de guerra ofensiva y defensiva contra el enemigo" e, en base a esta explicación, preséntase a obra, unha obra cun nome (o dun pobo bombardeado) e cunha historia (non debía vir a España ata que se instaurara a democracia neste país).

O Guernica quería lembrar para sempre a barbarie da guerra sobre a sociedade civil e quería facelo enfrontando bombas a pinceis.
Utilizando só o branco, o gris e o negro e unha serie de imaxes que se converten en símbolos para expresar o horror, pero tamén a esperanza na bondade de homes e mulleres, e nun futuro mellor.

O libro inclúe un cartel despragable coa obra enteira, a biografía do autor e a explicación do cadro en base a doce detalles do lenzo. Un fermoso libro de arte e para entender a arte e a historia.

Unha de detectives

Novela negra, historia de investigación... unha novela para os máis novos. Nela cóntase o caso dos mortos de Ningures, uns cadáveres con sangue verde.
Porque hai un Todures, un Ningures e un Algures. Uns nomes que din moito e detrás dos que se agachan prexuízos e realidades. Cando os mortos son ningurenses, pode que alguén os considere menos dignos de investigación, pero hai unha inspectora que non se deixa levar polo que lle din e se pon a buscar toda a información necesaria para descubrir que hai detrás deses mortos. Nola ou Manola, co seu gato Lolo no sidecar da moto, vai ser unha nova icona desa literatura negra que tantos adeptos está a atopar. Por outra banda está a familia, a vida persoal... pero xa sabemos o que pasa con estas mulleres que se toman moi en serio o seu traballo ...que o fan ben e conseguen chegar ao miolo do problema.
Unha historia (que pode ter continuidade con novos casos) escrita a dúas mans por Pere Tobaruela e Ledicia Costas con ilustracións de Andrés Meixide, está publicada na colección Punto de Encontro da Editorial Everest.

ANTOLOXÍA POÉTICA

Poemas no faiado. Antologia de poesia lusófona para crianças é o título desta selección de poemas de autores de lingua galega ou portuguesa, na que se ao lado dos poemas galegos atopamos os portugueses, brasileiros, angolanos, de San Tomé, Cabo Verde, Guinea Bissao, Timor Leste ou Mozambique. Versos da lusofonía para moverse á beira desa música que tamén anda a darse a man.
A recompilación está realizada por Gemma Fernández e José Serén e publicado por Através Editora.
Explícase, na presentación editorial, que en Galicia o faiado é ese local onde se arromban as cousas menos cotiás e que sempre agacha un monte de tesouros. Eses tesouros son os poemas para pequenos e pequenas que nacen da tradición popular ou das mans dos autores e autores que os escribiron ao longo do tempo.
Os poemas aparecen distribuídos en dous grandes apartados "Prateira de baixo", para os máis pequenos, que inclúe "A caixa dos espellos", "A caixa dos sons", "A caixa dos círculos", A caixa dos cadeados", "A caixa dos xogos", "A caixa do sono" e "A caixa das cores"; o segundo apartado "Prateira de Cima", para lectores máis expertos, recolle "A caixa das historias", "A caixa das fotografías", "A caixa das chamadas", "A caixa das reflexións" e "A caixa dos libros". Uns orixinais títulos para agrupar poemas baseados na rima e nas repeticións, nos paralelismo e na estrutura, en series,...
En normativa lusista, tamén para que a rapazada sexa consciente de que pode entendela e entenderse co ámbito lusófono.

COLECCIÓN DE AUDIOLIBROS

A editorial Galaxia abre unha nova colección de Audiolibros.
Audiocontos é o seu nome e dentro dela aparecen títulos clásicos como Os tres osos, (adaptación de Xesús Carballo Soliño e ilustracións de David Soler), A casiña de chocolate (con adaptación de Ánxela Gracián e ilustracións de Antonio Seijas) ou Branca de Neve e os sete ananos (con adaptación de Ánxela Gracián e ilustracións de Ánxeles Ferrer.
Trátase duns contos de tapa dura, acompañados dun CD.

NOVIDADES

Tucho Despistes é o primeiro libro -do que temos noticia- de Ana Santiso.
Ela dedícase á ilustración e -certamente- está traballando moito. Pena que no seu blogue non se recollan os libros ilustrados e resulte pouco doado poder citalos. Entre outros, Cormarín de Xoan Babarro, Xan o das Fabas Máxicas, Os Poderes máxicos de Aitema de Concha Blanco, Alicia no País das Maravillas ou Filiberto e Sofonisba de Xavier Seoane.
Nesta ocasión, a obra é enteiramente súa, letra e debuxo; pensada para os máis pequenos e editada na colección Merliño.
Imaxes interesantes para un texto no que se fala acerca de ... "Tucho Despistes sempre anda despistado, fai os recados mal, perde as cousas e non sabe onde as deixa...A súa nai enfádase cada vez que se confunde e a el dálle medo, pero tamén rabia e pena. Coa axuda do peixe Pirucho, da Monstra Pena, da Monstra Rabia e do Monstro Medo, todo cambiará." (Da presentació editorial)

AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ Premio Iberoamericano de Literatura Infantil

Parabéns para Agustín e para toda a literatura galega!
Onte, fíxose público o fallo do xurado polo que o autor de O único que queda é o amor resultou ganador da VII convocatoria do Premio Iberoamericano S.M. de Literatura Infantil, que organiza esta editorial e conta cunha dotación de 30.000 dólares.
Anteriormente entregaraselle a Juan Farias e a Monserrat del Amo, á colombiana Gloria Cecilia Díaz, ao brasileiro Bartolomeu Campos de Queirós e ás arxentinas María Teresa Andruetto e Laura Devetach. Farias foi quen estreou o galardón e daquela estivera presente o noso mundo a través das súas palabras en castelán, pero agora, é Fernández Paz quen leva o galego ao palmarés. Neira Vilas, neste ano en que se cumpren os cincuenta de Memorias dun neno labrego, responde aos recoñecementos a esta obra dicindo que as acepta encantado porque o son a unha lingua, a galega.
Neste caso, é a primeira vez que obtén este premio un autor que escribe nunha lingua minorizada.

Como no caso de Juan Farias, foi GALIX (Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil) e a OEPLI (Organización Española para el Libro Infantil) quen realizou a proposta.

Anunciando próximas Letras: VALENTÍN PAZ ANDRADE

Galicia como tarea foi o título dunha das obras de Valentín Paz Andrade, a quen se homenaxeará o próximo 17 de maio, por iniciativa da RAG. Galicia como tarea, pode ser a mellor maneira de definir a traxectoria deste intelectual do que a nivel humano sempre se cita o seu papel na defensa e axuda aos perdedores da guerra civil.

Un home polifacético que escribiu poesía (formando parte da Xeración de 1925, con obras como Soldado da morte de 1921; Pranto matricial de 1954 con ilustracións de Seoane, Colmeiro, Maside e Souto na que evoca a morte de Castelao e que foi reeditada en 1975 en cinco linguas; Sementeira do vento de1968, Cen chaves de sombra de 1979 con limiar de Lorenzo Varela e ilustracións de Laxeiro; e Cartafol de homenaxe a Ramón Otero Pedrayo de1985 que podemos ler directamente no enlace; e ensaios (literarios, históricos e económicos). De oficio avogado, impulsou o grupo industrial Pescanova, técnico da FAO, organizador de parladoiros (con intelectuais e artistas como Carlos Maside, Laxeiro, Prego de Oliver, F. Fernández del Riego ou os irmáns Álvarez Blázquez), militante do partido galeguista que formou parte da Xunta Democrática, promotor e director de xornais como Galicia e revistas como Industrias Pesqueras. Unha boa escolla, de novo, por parte da Real Academia.

Seguro que desde as aulas e as bibliotecas saberemos dotalo, de novo, de todo o seu contido.

ANO LOIS PEREIRO

Hai un conto no que se repite, unha e outra vez, ¡Que sorte tivemos con (menganito)! e vennos á mente cando facemos reconto do ano das Letras dedicadas a Lois Pereiro.
¡Que sorte tivemos con Lois! e, sobre todo, que sorte temos co profesorado que soubo buscarlle a este poeta de vangarda e subversión o contido e o valor que se precisaba para traballalo.
Agora, o ano vai na etapa final; estes son os momentos nos que lembrar que continúa presente, que as Letras non se acaban o 17 de maio e os poetas non rematan co ano, nin o ano ten a súa fin ata o 31 de decembro.
Alguén escribiu..."o ano que descubrimos o Lois Pereiro" e parécenos que o título é perfecto para moitos de nós e para felicitar á Real Academia Galega polo acertado da súa elección.
Nestes últimos meses, foron aparecendo novos materiais para seguir dándolle voltas e este será un tempo adecuado para telos en conta.
Falamos, por exemplo, de Que lle podo ofrecer a quen me intente? (magnífico título!), de Modesta proposición e outros ensaios e, especialmente, de Lois Pereiro. Breve encontro. Un achegamento comiqueiro á biografía e á obra do poeta de Jacobo Fernández Serrano. Unha novela gráfica en branco e negro, unha obra da que Manolo Rivas dixo "Non trata de condecorar a Lois nin de poñelo nun pedestal. Trata de facelo reexistir, de andar por aquí de novo."

LIBROS NECESARIOS

Edicións Positivas, unha empresa que tivemos moi presente este curso por ser a primeira editora dos textos de Lois Pereiro, e volve a ser primicia pola publicación desta obra, Os fillos do vento, unha escolma de contos tradicionais romanís realizado polo Colectivo Onofre Sabaté.
Recollemos da presentación editorial:
"Esta escolla só tenta mostrar o talento de contadores do pobo xitano, e a súa intensa e variada literatura oral, espallada polas máis diversas culturas e por múltiples territorios. E hai certos contos que se poderían incluír no patrimonio oral de moitos outros pobos, sendo o exemplo máis claro O barqueiro xitano. Porque hai un fondo común de moitas narrativas e porque o pobo xitano sempre libou de todas as culturas. A escolma desta edición ten como protagonista case sempre ao pobo xitano, e a súa historia, a perfección e superioridade da raza, a intolerancia da que son vítimas, as profesións, a música, a antipatía polo traballo e o parezo pola liberdade ou o antimilitarismo, a hospitalidade..."
Podemos acceder a máis información no blogue da biblioteca do IES de Catabois e tamén no desaparecido xornal Galicia Hoxe.

NOVAS DE LIBRO

Libros e autores de aniversario.
O 1 de setembro, 32 aniversario da morte de Celso Emilio Ferreiro, foi noticia este autor ao poñerlle o seu nome á rúa onde viviu en Venezuela.
O próximo ano, 2012, conmemorarase o centenario do seu nacemento: o 6 de xaneiro.
Por estas razóns e, especialmente a calidade da obra, traemos de novo a estas páxinas a escolma poética deste autor, seleccionada por Ramón Nicolás e ilustrada por Baldo Ramos, o pintor de tintas e calígrafo poeta, dous homes de Celanova a mirarse a través do tempo. O libro, forma parte da colección Trece Lúas.
Esta será unha boa ocasión para volver á obra deste autor de títulos tan significativos como Onde o mundo se chama Celanova, Viaxe ao país dos ananos, O soño sulagado, Cimenterio privado, Terra de ningures ou Longa noite de pedra, que dou nome a toda unha época.E tamén unha desculpa para lembrar coleccións como Alba y Mayo de Ediciones de la Torre, que tanto teñen feito pola poesía para os nenos e nenas. Libros a resgardar a pesar de que o seu traxe xa non se sexa moda, pero segue feito coas mellores telas, libros a coidar nos expurgos cando alguén pretende dalos de baixa simplemente porque a súa presentación non resulte atraínte.

Fábulas con segunda parte

Historias de Mestre Raposo 2, un cómic de Bruno Heitz, traducido do francés por David Gippini e publicado or Kalandraka.
De novo, atopamos ao personaxe principal, ese raposo astuto e disposto a todo para salvarse da xustiza do rei, pero tamén con ansias de revancha e vinganza. Así como non pode haber máis rei que o león -pois para iso leva unha melena que o fai destacar entre toda a fauna- non podería haber un raposo que non coma "bicherío" e aí xorde a gran dúbida: pódese castigar a un animal por facer aquilo que está na súa constitución e instinto? E que pasa co home ao que o raposo representa nesa fábula?
Di o raposo que o león tampouco vive só de herba e pregúntalle a compañeira “pero non é iso o que fan os raposos?” Todo un dilema que pode resolverse indo ver o papa e Roma para que lle limpe os pecados; de novo o sarcasmo presentándose coma un machadazo.
A seguir as historias que acontecen entre a corte do rei e o camiño do raposo. El , o raposo, é un pai de familia que se vai facéndolle recomendacións á muller coma que protexa os fillos dos baróns e os condes que roldan sempre. Todas son burlas artelladas polo mestre, enganando a todos os que pretendían enganalo coma o gato ou o home, pero tamén ao inocentes oso e lobo. Ao final, como nos vellos contos, o rei enferma e será o raposo quen consiga sandalo grazas á medicina que lle rouba a un médico e coa vinganza engadida duns pelos do lobo e do gato, así, o raposo non só conseguirá o favor do rei senón tamén a metade das súas terras, que lle ofrece nun momento de desesperación.
O enseño é o protagonista destas historias de Le Roman de Renart, unha das obras máis antigas da literatura francesa (séculos XII e XIII) redactada en verso coa intención de parodiar a épica e a novela cortesá da época, segundo senos explica na presentación editorial.
Unha volta pola tradición, polas fábulas de sempre que, tamén hoxe, continúan de actualidade.

LIBROS PARA PERSOAS MIÚDAS

O segundo dos libros de cartón duro (que está a publicar factoría K)) é da autoría dunha mestra moi querida, Ana Mª Fernández – Abascal; unha muller de biblioteca escolar e apoio á lectura. Agora que os seus días son longos e libres de horario, esperamos que continúe achegando obras para nenos e nenas, co bo facer que a caracteriza.
O señor don Nicanor é un texto rimado e de estrutura circular. Unha historia encadeada cunha fórmula que se repite con pequenas variacións, para volver ao principio, alí onde as cousas comezaron e han de rematar. O libro que fala dun libro dentro do que hai outro libro e dentro deste outro no que se fala, de novo, do primeiro deles. O libro dentro do libro; os libros que falan de libros.
A mensaxe -porque a ten- valorando a lectura, afirmando o poder do libro cando a televisión só ofrece historias sen interese … daquela, en lugar de permanecer fronte a ela tragando o alimento dos cerebros planos o señor Nicanor, o lagarto Coleón ou o ratiño Fociñón collen un libro decontado para non aburrirse e manter o cabeciña en funcionamento. As ilustracións de Flavio Morais, no seu estilo no que conviven o pop coa estética fondamente popular coas raíces en Brasil; bebendo das fontes da tradición, do traballo de gravado en madeira que tanta divulgación tivo nos anos setenta e oitenta, xogando con fondos de cores fortes aínda que esvaídas por algo que semella o paso do tempo ou o descoido do destinguido; imaxes que nos remiten a outros tempos e lugares distantes, ao surrealismo e ao expresionismo máis eficaz. Xa coñecido entre nós, por Só un segundo, Flavio Morais retoma a relación co selo Kalandraka, para ilustrar esta historia.
Porque os telespectadores teñen criterio e opinan se unha película é boa ou mala, e porque o señor Nicanor nos chisca un ollo cómplice, acompañándonos nesa aventura que se chama libro e lectura.

Comeza Factoría K cunha colección de libros duros para prelectores e primeiros lectores. Libros con cantos redondeados, de doado uso nas mans dos máis pequenos da casa; cartón a proba de dediños gordechos e pouco mañosos.
ARTUR cunhas magníficas ilustracións de Marc Taeger que acompañan a historia do pequeno pito na aventura do nacemento e primeiras experiencias. Cuns trazos mínimos pero de gran expresividade vainos mostrando o pito dentro do ovo e os esforzos por rachar a casca e saír dun habitáculo que xa lle resulta incómodo, a sorpresa ante a grandeza do mundo e a súa frialdade, o descubrimento da soedade e a saudade. Tamén descubriu que o que, ás veces, nos dá medo pode acabar resultando moi grato, como ese primeiro sono nas alas de mamá galiña. Uns marabillosos resultados, tamén no deseño da páxina e na súa ocupación, nos pequenos textos e esquemáticos debuxos de fortes cores sobre fondo branco. Só nos preguntamos se terá continuidade…
Tanto Oli, autor de historias como Once damas atrevidas e O pirata pata de lata, como Marc Taeger ilustrador de A verdadeira historia de Carapuchiña, Aquiles o puntito, Tic – tac e Garavanciño, son creadores moi recoñecidos polo lectorado infantil e mediadores.