FUME

FUME con texto de Antón Fortes e ilustracións de Joanna Concejo, publicado por OQO, na colección Contextos. Un dos libros galegos seleccionados pola Internationale Jugendbibliothek München, xunto con A cabeza da Medusa de Marilar Aleixandre e O prodixio dos zapatos de cristal de X. A. Neira Cruz. Un dos nosos White Raven 2009. Un novo orgullo para esta literatura que semella ter que demostrar continuamente que está entre as mellores, que non ten que acomplexarse, que pode recomendarse… que pode lerse en galego sen estar na periferia de nada. En Fume, aparece de novo o nazismo e os campos de concentración. De novo un dos momentos máis duros da Historia da humanidade e, de novo, na voz dun neno. Un pequeno preso con súa nai e separados do pai. No medio da crueldade, o neno fala dese mundo tal como el o entende, porque aínda no horror segue a ser un neno que analiza a realidade cos ollos da súa experiencia; fálanos da realidade, da solidariedade co “outro” e da amizade que tamén aí ten o seu lugar. O fume sube ao ceo, os mortos van ao ceo..., e calquera lugar é mellor ese. As ilustracións manteñen o ton con apenas cor, as figuras envólvennos no ambiente do relato e o libro pasa a ser un obxecto de arte para ver, sentir, emocionar... Algunha vez haberá que facer, tamén, libros nos que os nenos palestinos nos conten o que ven, o que senten, o que lles emociona...

O LIBRO DAS VIAXES IMAXINARIAS

Agora, que sabemos que o premio Irmandade do libro a un escritor, será entregado a Xabier P. Docampo, queremos lembrar o seu "Libro das viaxes imaxinarias". Esta obra foi premio Isaac Díaz Pardo a libro ilustrado da AGE, no 2008.

Introducimos un pequeno texto que mostrará o ton xeral: "Arama non ten río nin montañas que o arrodeen e delimiten. Non está nunha beiramar que poña un rumor de auga no aire seco e tépedo que o acomete da mañá á noite. Arama é un lugar no medio de ningures que chama polo Viaxeiro desde o renxer continuo das carricantas e a secura areosa dunhas rúas de fino po branco. Ándase por elas no temor dun vento que espila esa brancura virándoa en nube que envolva ao transeúnte, penetrándoo por todos os orificios até afogalo. Quizais por iso Arama está sempre deserto coma un pobo abandonado; coma un pobo agonizante ou morto. Pero abonda con entrar neste lugar e petar nunha porta calquera, facelo golpeando cun daqueles chamadores de martelo, que semellan unha man que agarra unha esfera metálica ou os que son un medallón cun aro metálico que bate no seu centro; tamén os hai que parecen un can que pega coas patas dianteiras; outros son unha simple argola de ferro que golpea sobre dun cravo de cabeza arredondada. Calquera deles que for, cando o Viaxeiro petou nel, abríronse todas as portas de Arama e en cadansúa unha persoa inquiriu polo motivo da chamada. O aire de todas as voces da cidade soando a un tempo moveu lixeiramente, coma unha ameaza, o po albar das rúas, que non chegou a refolar. Cando o Viaxeiro respondeu que andaba á procura dun lugar para pasar a noite, as portas fóronse pechando unha por unha e a muller que abrira aquela na que el petara, indicoulle onde estaba a pousada. Díxolle que a recoñecería porque era a única que habería ficar, despois da súa chamada, coa porta entreaberta. Alí se dirixiu e encontrou que, efectivamente, tiña a porta algo entornada pero non pechada. Mais, como non vise a ninguén, deu un golpe co puño na madeira e de inmediato todas as portas de Arama se abriron a un tempo, porque en Arama cando petas nunha porta a túa chamada resoa en todas, e todas se abren e en cada oco hai unha persoa que lle pregunta ao Viaxeiro que é o que quere, e con iso unha nova pasada do airiño que remexe o po do chan." Unha verdadeira homenaxe a Italo Calvino e Ulises, á imaxinación e ás viaxes.

SEN PALABRAS (3)

O boneco de M. Alzéal. Factoría K de libros Álbum sen texto. Historia sen palabras. Novela gráfica que nos fala das diferentes xeracións (avós / pais / fillos), do paso do tempo, da diferenza entre os xoguetes do pasado e os actuais, e, especialmente, da relación que se establece entre un humano e un boneco. Un problema de saúde fai que o avó marche da casa familiar, daquela légalle ao neto o boneco que o acompañou desde a infancia, pero o pequeno está inmerso nas pantallas dos vídeo xogos e non lle fai caso… Daquela o boneco séntese condenado ao esquecemento e marcha aproveitando unha ventá aberta; é feliz polas rúas, case se namora dunha boneca nun parque, ata que volve á tenda onde fora vendido e se atopa con que tampouco alí hai lugar para el. Ante isto decide suicidarse atándose unha pedra aos pés e tirándose á auga, pero no último momento parécelle ver ao vello e decide volver. Aí, o autor fai unha chiscadela humorística, cando o boneco quita a cabeza e a coloca debaixo do brazo para poder retirar a cadea corda que o ata á pedra. Sube pero o vello xa morreu e o boneco acompañarao ao cemiterio onde espera a que se erga e o colla, de novo, nas súas mans para levalo con el. Encanto e bondade… sentimentos a flor de pel, sen necesidade de palabras.

SEN PALABRAS (2)

Mi león.

Libro de imaxes no que se relata o encontro dun neno e un león.

Ao principio, o león quere comer ao neno -como corresponde- pero todos os animais son sensibles ás crías, incluso ás das outras especies, así que remata establecéndose unha amizade entre os dous.

A historia, que comeza cando o neno se perde no deserto, continúa co rescate e a devolución aos seus por parte do felino. O león debe defender á criatura dos outros animais, e ao darse conta do perigo que corre decide levalo ao poboado e entregalo á súa tribo; cando o fai é el quen se atopa en situación de risco, pois os humanos queren cazalo.

O libro mostra o poder das imaxes para construír unha narración rica en situacións e emocións, no que a amizade e os afectos poden coas diferenzas, aínda que sexa no mundo da imaxinación... Unha historia que mostra unha difícil relación, na que león e neno deben vivir separados pero poden continuar soñando un co outro, cada noite.

Unha historia africana contada por Mandana Sadat, publicado por FCE na colección A la orilla del viento.

SEN PALABRAS 2

Mi león. Libro de imaxes no que se conta o encontro dun neno e un león. Ao principio, o animal quere comer ao neno -como corresponde- pero todas as especies son sensibles ás crías, incluso ás das outras, así que remata establecéndose unha amizade entre os dous. A historia, que comeza cando o neno se perde no deserto, continúa co rescate e a devolución aos seus por parte do felino. O león debe defender á criatura dos outros animais, e ao darse conta do perigo que corre decide levalo ao poboado e entregalo á súa tribo; cando o fai é el quen se atopa en perigo, pois os humanos queren cazalo. O libro mostra o poder das imaxes para construír un relato rico en situacións e emocións, no que a amizade e os afectos poden coas diferenzas, aínda que sexa no mundo da imaxinación... Unha historia que mostra unha difícil relación, na que león e neno deben vivir separados pero poden continuar soñando un co outro, cada noite. Unha historia africana contada por Mandana Sadat, publicado por FCE n acolección A la orilla del viento.

SEN PALABRAS (1)

Hai libros sen palabras, para os que non fai falla utilizar o código escrito. Libros para observar, para interpretar as ilustracións, para ler imaxes... Libros magníficos para pequenos e grandes. Libros que nos fan pensar, imaxinar,... Libros nos que vemos máis do que nun principio pensabamos. Libros para ver, mirar e remirar, para descubrir e gozar. Así é La ola de Suzy Lee, publicado por Barbara Fiore Editora. E ollando este libro preguntámonos: quen dixo que había que saber descifrar o código escrito para entender as historias? Só utilizando o branco e negro do lapis / carbón xunto ao azul da acuarela o relato vai sucedendo. Poucos personaxes, apenas unha nena que xoga coa ola que representa a descuberta do mar, unhas gavotas que semellan secundar á protagonista e unha nai que a introduce e a recolle ao final, simbolizando esa tarefa dos adultos facilitadores de experiencias que se manteñen á distancia necesaria. Unha expresividade a proba de significado que nos mostra o diálogo lúdico entre o mar e a nena; unha relación que semella simétrica na que se pasa do medo á confianza, da sorpresa ao susto, do desafío ao agasallo con que o mar remata premiando á nena. E cando marcha vai cambiada, algo mudou e converteu o mar en amigo.