MOLA QUE CHOVA

Mola que chova con textos e ilustracións de Renata Otero, publicado por Galaxia na colección Árbore.

Renata é unha artista e tamén profesora de educación plástica e visual no IES de Ames. O seu estilo podería definirse como pop. A súa é unha maneira alegre e colorista de observar a vida… comezando coa propia. Talvez, ela, lle toma así o pulso á realidade e represéntaa por medio de pinturas e colaxes, que pasan de formatos redondos a cadrados, do rectángulo ao círculo. Ata o momento só fixo esta incursión no mundo da literatura infantil. E del nos acordamos aqueles días, nos que chove despois de chover (monotonía de chuvia tras os cristais), en palabras de Manuel Rivas. Mola que chova, pois daquela poderás facer cousas diferentes, poderás gozar dese tempo distinto no que o mundo se molla e limpa, para que todo poida volver a medrar. E unha vez rematado.., poderás continuar engadindo cousas que se poden facer cando chove, por eso mola que chova. E cando nos cheve, como agora, acordámonos deste libro porque a autora ten unha exposición na galería Espacio 48 de Compostela.

ADIVIÑANDO … ADIVIÑANDO…

Aquí, Gloria Sánchez; aquí, adiviñas!

“Un verde fogón,

que fixo: “¡Atchíiiiiiiiiiissss!”

queimou o pano

do nariz.

Ten escamas

e peixe non é.

Ten gadoupas con coitelos,

un rabo longo con punta

e unha crista de carrelo.

¿Paparía o moi babeco

a bombona de butano?

¡A-a-a-at----------------chíssssssss!

¡Ale! ¡Todo o conto chamuscado!”

Adiviñas monstruosas de Gloria Sánchez, con ilustracións de Purificación Hernández.

As adiviñas poden ser as estrelas da literatura de tradición oral, pero non só. Ao lado dos moitos libros que recompilan as adiviñas que foron de boca en boca, hai outros tantos nos que diferentes autores as crearon para ledicia dos pequenos e pequenas, aos que tamén lles encanta inventalas.

Entre as autoras de adiviñas, Gloria Sánchez podería ter recollido máis dun premio. Lembremos as 303 adiviñas, publicadas en Xerais, con ilustracións de Pablo Otero “Peixe”, ou leamos agora estas outras, que chegan da man de Rodeira na colección Tucán. Coa creatividade que a caracteriza e eses grans de humor salpresando os versos, a sorpresa coa que nos pilla unha e outra vez e a intelixencia coa que nos trata…

CANDO DE AMOR SE TRATA…

O amor pode dicirse, declararse, mostrarse, demostrarse; pode lerse… e esta pode ser unha obra axeitada. O amor pode regalarse … Un libro é un bo agasallo, un dos mellores. E, de novo, pode ser este: Bolboretas. As ilustracións de Cobas, entre a figuración e o etéreo, coas manchas de cor creando fondos marabillosos que serven de espita á imaxinación, cun deseño de bolboreta que fai historia e uns trazos de lapis que achegan outra ollada. O texto de Docampo, coa sinxeleza do profundo, co ton do que antes foi contado e emocionou á audiencia. Porque o amor é iso, sentimento que aniña sen poder explicarse demasiado, descuberta que se quere compartir. O autor é artista, na arte de escribir e de contar, artista que engade a creatividade ao oficio. Amores antigos, camiños a facer xuntos, sensacións para describir... Docampo e Cobas comparten libro, coma en moitas outras ocasión. Neste caso, o libro faise obxecto a compartir cos demais, a mostrarlles e entregarlles en man, nun día sinalado porque... “ (...) Pero un día, mentres unha bolboreta me enchía a boca de azul e cerraba os ollos para identificar ben todas as sensacións que lle contaría despois, sentín que me dicía: - Pásama. Notei os seus labios nos meus. Sentín que abría a boca e eu abrín a miña. A bolboreta pasou tocando lixeiramente a miña lingua. Ela pechou os labios atrapando todo aquel azul. Abrín os ollos para ver como os cerraba ela. (...)”

CANDO VAI DE ANTROPÓLOGOS...

“Raposiño e o cego” A primeira obra narrativa de Manuel Mandianes con paratextos que se aproximan á literatura dirixida á infancia e xuventude, publicada por Limaia, con ilustracións de Aurora López. Dise na presentación que se trata “dun libro sobre a Galicia que desaparece e que permanece, ao mesmo tempo; narrada por catro voces: o cego, que é o pobo galego; o avó, que é a voz da tradición; a avoa, o verdadeiro sostén da sociedade: a tenrura, a nostalxia, o cariño; e Raposiño, a posible e única continuación. O libro revela, ademais, a modo documental, parte das vellas tradicións e anécdotas desta aldea nos séculos pasados (...)” Mandianes lembra a aldea, unha aldea do interior de Galicia, da que saían as xentes para a emigración, especialmente a Barcelona. O seu é unha contada dos aconteceres daqueles tempos, nos que un neno nado fóra da terra, entra en contacto co mundo dos avós. Recolle os personaxes e os costumes, as crezas, pero tamén vai deitando unha serie de pensamentos para remoer. Tal vez se nos pide un esforzo por entender esa maneira entre real e máxica de estar no mundo. Un libro formado por pequenas historias - a modo de píldoras- que pode ser alimento, na mochila, para avós e pais. Botádelle unha mirada! Un anaquiño de mostra... “ Unha persoa da familia pechoulle os ollos, outra foi dar a noticia ao sacerdote, e o sancristán tocou a defunto. A nova traspasou todos os recunchos do val. - Até os animais, nas cortes, deixaron de respirar – sentenciou o avó. - Por un intre, o mundo parou – proclamou a tía Manuela. O avó vira a avoa sentada ao pé da figueira que medra na beira do canastro, xunto aos muros do patio. A tía Dolores ouvira un espertador, o tío Francisco sentira as pegas grallando cando cruzaban a aldea en voo rasante e a Raposo dixéranllo as campás. - Cubran os espellos – ordenou Dolores cando a avoa deu o último bafexo. (...)”

CAL VIVA, CAL MORTA. A DERRADEIRA FESTA.

Unha curtametraxe documental sobre os últimos caleiros, que xa foi presentada en Mondoñedo, Ourense e Santiago. O artista audiovisual Mariano Casas e o antropólogo Duarte Fernández xúntanse para documentar un oficio pouco coñecido e en período de regresión, o dos caleiros que transforman a caliza en cal. Leamos a presentación dos autores na web da Academia Galega do Audiovisual: Esta peza documental, de 48 minutos de duración, é unha interesantísima ollada á vida dos derradeiros CALEIROS, sobreviventes ata hai pouco dun milenario oficio, que consistía en cocer pedra caliza durante días nunha enorme cheminea, obtendo así o cal. Deste oficio, que supuxo unha incipiente industria da que vivíu moita xente na zona da Mariña Central, apenas quedan erguidas unha ducia de caleiras, algunhas delas en moi mal estado de conservación. Esta ruindade material é o primeiro síntoma da desaparición dunha cultura que viu no coñecemento dos usos tradicionais do cal, unha forma de subsistencia e posterior desenvolvemento. Os últimos caleiros, homes xa octoxenarios, fixeron unha derradeira QUEIMA, para que o oficio que coñeceron en vida non morra con eles. Esa queima foi unha gran festa na que a xente de Masma (Mondoñedo) contou en primeira persoa o que fora esta dura e fermosa labor. Vexamos un trailer en You Tube